Czy pracodawca może z góry zaplanować pracę w godzinach nadliczbowych

Czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie 5- dniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Planując czas pracy pracownika należy uwzględnić liczbę godzin przypadającą do przepracowania w okresie rozliczeniowym.

W czerwcu 2021 r. wymiar czasu pracy wynosi 168 godzin dla pracownika zatrudnionego na pełen etat, a w lipcu – 176 godzin.

Pracodawca nie może z góry planować pracy w godzinach nadliczbowych.

Praca nadliczbowa jest dopuszczalna tylko w razie:

1) konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;

2) szczególnych potrzeb pracodawcy.

Za pracę w godzinach nadliczbowych wynikających z przekroczenia dobowej normy czasu pracy, oprócz normalnego wynagrodzenia, przysługuje dodatek w wysokości:

Nadgodziny wynikające z przekroczenia normy średniotygodniowej należy rekompensować dodatkiem w wysokości 100%.

Systemy i rozkłady czasu pracy oraz przyjęte okresy rozliczeniowe czasu pracy ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu, jeżeli pracodawca nie jest objęty układem zbiorowym pracy lub nie jest obowiązany do ustalenia regulaminu pracy. W podstawowym systemie czasu pracy pracownik wykonuje pracę w wymiarze 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin na tydzień. Praca ponad 8 godzin stanowi pracę w godzinach nadliczbowych.

Jeżeli jest to uzasadnione rodzajem pracy lub jej organizacją, u pracodawcy może być stosowany system równoważnego czasu pracy. Można w nim przedłużyć dobowy wymiar czasu pracy, nie więcej jednak niż do 12 godzin, w okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 1 miesiąca. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres rozliczeniowy może być przedłużony, nie więcej jednak niż do 3 miesięcy, a przy pracach uzależnionych od pory roku lub warunków atmosferycznych – nie więcej jednak niż do 4 miesięcy. Przedłużony dobowy wymiar czasu pracy jest równoważony krótszym dobowym wymiarem czasu pracy w niektórych dniach lub dniami wolnymi od pracy. W takim przypadku pracą w godzinach nadliczbowych będzie praca wykonywana ponad przedłużony dobowy wymiar czasu pracy.

Jeżeli więc pracownik miałby wykonywać pracę w wymiarze przekraczającym 8 godzin dziennie, to właściwsze byłoby zastosowanie równoważnego systemu czasu pracy.

Umowa o pracę określa strony umowy, rodzaj umowy, datę jej zawarcia oraz warunki pracy i płacy, w szczególności:

1)     rodzaj pracy;

2)     miejsce wykonywania pracy;

3)     wynagrodzenie za pracę odpowiadające rodzajowi pracy, ze wskazaniem składników wynagrodzenia;

4)     wymiar czasu pracy;

5)     termin rozpoczęcia pracy.

Nie później niż w ciągu 7 dni od dnia zawarcia umowy o pracę pracodawca ma obowiązek przekazać pracownikowi pisemną informację o warunkach zatrudnienia, w której informuje pracownika o:

1)     obowiązującej pracownika dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,

2)     częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,

3)     wymiarze przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego,

4)     obowiązującej pracownika długości okresu wypowiedzenia umowy o pracę,

5)     układzie zbiorowym pracy, którym pracownik jest objęty,

a jeżeli pracodawca nie ma obowiązku ustalenia regulaminu pracy – dodatkowo o porze nocnej, miejscu, terminie i czasie wypłaty wynagrodzenia oraz przyjętym sposobie potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.